رضا حیدری که در سال 1318 خورشیدی و در تفرش متولد شده، از جمله شبیه خوان های مشهور است که این حرفه را از اوان کودکی نزد پدر خویش آموخت و توانست نسل فعلی شبیه خوانی ایران را پرورش دهد. استاد حیدری، محقق و نسخه نویس، هنرمندی است زبردست در اجرای نمایش تعزیه و از جمله معدود شبیه خوان هایی است که مطالعات تحقیقاتی در زمینه تعزیه و تاریخ اسلام داشته و در راه اصلاح تحریفات موجود در تعزیه نامه ها تلاش های فراوانی کرده و این ویژگی ها، وی را از سایر شبیه خوان ها متمایز ساخته است.

او که از صدایی زیبا و شیوا بهره می برد، آشنایی کامل به دستگاه های موسیقی اصیل سنتی دارد و به گفته شبیه خوان های صاحب نام معاصر، استادی مسلم و جزو برجسته ترین شبیه خوان های این سرزمین است. به گفته دکتر سیدمحمد میرشکرایی ایران شناس مشهور؛ رضا حیدری تعزیه خوان هنرمند و مشهور، امروزه با وجود داشتن نزدیک به 68 سال سن در حرکات و در کشش صدا جوانان را وامی گذارد.

همواره موانعی سر راه این آیین بوده، مانند نهی از تقلید و شبیه سازی، حرمت موسیقی، عدم دخالت زنان و برخی موارد دیگر از سوی برخی عالمان دینی.

شاید برخی از علما آن هم بنا بر دلایل گفته شده با شبیه خوانی مخالفت کرده باشند، ولی اکثریت علما و مجتهدان نه تنها آن را جایز می دانند، بلکه در مقام عزاداری و تاثیرگذاری آن را حتی اولی تر از روضه خوانی می دانند، چرا که شبیه خوانی می تواند تجسم عینی از آنچه که بر اولیای الهی گذشته است، باشد.

آیت الله شهید سیدحسن شیرازی در کتاب <در سوگ امام حسین(ع>) به نقل از آیت الله شیخ عبدالله مامقانی می نویسد: هیچ آیه و روایتی ولو ضعیف یا مرسل دال بر حرمت شبیه سازی شخصی بر شخص دیگری و نمایش دادن جریانات مخصوص وارد نشده است.

ایشان در همین کتاب آورده است: اولین کسی که حوادث کربلاو نظائر آن را به نمایش درآورده و شبیه خوانی را رواج داده است، مرحوم علامه مجلسی(ره) است که از همه علما آگاهی اش بر اخبار و کلمات فقها بیشتر بوده است و تمام علمای پس از او عملش را امضا کرده و آن را انکار نکرده اند.

همچنین علمای برجسته تشیع بر جایزبودن شبیه خوانی به عنوان عزاداری بر ائمه اطهار و سالار شهیدان صحه گذاشته اند که تعدادی از آنها عبارتنداز:

ملاکاظم خراسانی، شیخ عبدالکریم حائری یزدی، سیدمحسن حکیم، شیخ محمدحسین کاشف الغطا، شیخ مرتضی انصاری، سیدجواد تبریزی، شیخ محمدرضا طبسی، سیدابوالقاسم خوئی، سیدمهدی بحرالعلوم، سیدفیض الله تفرشی، شیخ حر عاملی و شیخ جعفر شوشتری.

حضرت امام خمینی(ره) نیز فرموده اند چنانچه تعزیه موجب وهن نگردد، جایز است.

حضرت آیت الله خامنه ای در یکی از خطبه های نماز جمعه تهران در دهه 60 به طور مفصل به مساله شبیه خوانی پرداختند و تاثیرگذاری آن را حتی از روضه خوانی نیز بیشتر دانستند.

خاستگاه تعزیه و هنر شبیه خوانی مربوط به کدام مناطق ایران هستند؟

شبیه خوانی از یک سو جنبه دیداری و شنیداری دارد و از سوی دیگر جنبه مذهبی و مورد علاقه عامه ایرانیان است. ما در سفرهایی که به نقاط مختلف کشور داشته ایم، مورد استقبال مردم واقع شدیم و این نیست مگر به واسطه احترام به ساحت مقدس سالار شهیدان حضرت ابا عبدالله الحسین، اما درخصوص خاستگاه شبیه خوانی باید بگویم که از یک شهر یا منطقه نمی توان به صورت خاص نام برد، چرا که مردم در تهران، قم، اصفهان، کاشان، تفرش، اراک، قزوین، مشهد، شیراز و روستاهای اطراف بیشتر عزاداری را به صورت تعزیه و شبیه خوانی به اجرا درمی آوردند و این هنر نمایشی و سنت زیبا و اصیل را ارج می نهند.

مثلادر قم که اهالی آن همواره دوستدار خاندان عصمت و طهارت بوده اند، مجتهد نبی حکم به رجحان و برتری تعزیه در عزاداری داده اند. هیات های مختلفی که همه ساله از این خط مقدس به آستان حضرت امام رضا(ع) شرفیاب می شوند، به تعزیه و شبیه خوانی می پردازند. حتی مردم موقوفاتی را به این امر اختصاص داده اند، مانند مرحوم میرزای قمی. در محله میرزا قمی، حسینیه ای است که مخصوص برگزاری تعزیه بوده و حقیر حدود 40 سال پیش و بنا به دعوت مرحوم سیداصغر جده خواه که از سادات جلیل این محل بودند، تعزیه خواندم که حال و هوای بسیار معنوی در آن حاکم بود و مردم استقبال عجیبی داشتند.

اما برپایی مجالس شبیه خوانی در تفرش حال و هوای دیگری دارد. در طول سال و به مناسبت های مختلف در تکایایی که ویژه شبیه خوانی و تعزیه است، این نمایش آیینی با استقبال چشمگیر مردم در شهر و روستاهای اطراف روبه رو می شود.

قدمت تعزیه در تفرش به سده های گذشته برمی گردد و این شهر همواره شبیه خوان های بزرگی را در خود پرورش داده است. از آن جمله می توان به مرحوم حاج رجب علی، میرزا محمود، میرزا عبدالله طاری، مرحوم نکیسا، ملاابراهیم سلیمی، مرتضی سلیمانی و مرحوم محمدتقی حیدری که از تعزیه خوانان به نام در تفرش و تهران بوده اند، اشاره کرد.

شهر تهران نیز به عنوان مرکز و پایتخت ایران به ویژه در دوره قاجار و عصر ناصری شاهد برپایی مراسم شبیه خوانی در تکایای مختلف بوده و اغلب تعزیه خوان ها نیز اهل تفرش بودند.

تعزیه نامه یا نسخه نوشته در واقع همان متن نمایش شبیه خوانی است و از ویژگی های آن، این است که تماما به صورت اشعار است. در این خصوص بفرمایید.

نسخه شبیه خوانی متنی است در قالب اشعار مختلف که پیشینه نگارش آن به اواسط قرن دوازدهم هجری می رسد. این اشعار که اغلب توسط شاعرانی گمنام یا تعزیه گردان ها سروده شده و بعضا اشعار عامیانه نیز در آنها دیده می شود، در واقع مثل نمایشنامه در تئاتر است که تعزیه گردان، نسخه های مربوط به هر نقش را قبل از شروع مجلس شبیه خوانی به ایفاکننده نقش مربوطه می دهد.

نسخه های مربوط به هر نقش به صورت دفتر جداگانه ای است که گفت وگوهای او در تعزیه به صورت مجزا نوشته شده است. شبیه خوان ها برای آسانی کار، به هنگام اجرا تکیه کاغذی به نام فرد در دست دارند که در آن مصراع آخر نقش طرف مقابل و یا مصراع اول از ادامه نقش خود در آن نوشته شده تا بتواند نقش آفرینی خود را به درستی انجام دهد.

اشعار شبیه خوانی بیشتر از چه منابعی بهره برده اند؟

منابع سرایش اشعار بیشتر همان مرثیه ها، مقتل نامه ها، کتب مربوط به حماسه های دینی و احادیث و اخبار بوده اند. از جمله شاعرانی که در این زمینه تلاشی ارزشمند داشته اند، می توان از میرزا نصرالله اصفهانی متخلص به <شهاب> نام برد که در عهد ناصری و ترغیب میرزا تقی خان امیرکبیر به گردآوری و تکمیل اشعار تعزیه پیش از خود پرداخته و خود تعزیه هایی را به نگارش درآورده که مجلس شبیه خوانی <حضرت مسلم> از آن جمله است.

دیگری محمدتقی نوری و سیدمصطفی کاشانی معروف به <میرعزا> نام دارد که خود تعزیه گردانی به نام بوده و مجلس تعزیه <حربن ریاحی> منسوب به اوست.

نسخ تعزیه دارای سبک های گوناگون و بعضا متفاوتی است. کدام سبک از نسخه ها بیشتر کاربرد دارد؟

در تعزیه زمینه های زیادی وجود دارد. تقریبا می توان گفت به تعداد سرایندگان اشعار، زمینه و سبک وجود دارد. بزرگانی که سرآینده اشعار بوده اند، تحقیقا عبارتنداز:

میرزا نصرالله اصفهانی (شهاب)، کمال از اهالی فارس، محمدتقی نوری، میرزا حبیب الله اصفهانی، میرعزا، میرغم، میرماتم (پسر میرعزا)، سیدکاظم، سیدمصطفی (پسر سیدکاظم)، شهپر، جناب قزوینی، مرحوم میرانجم که زمینه نسخه های استان مرکزی و به ویژه تفرش از سبک میرانجم است.

آمار دقیقی از تعداد مجالس و نسخه های شبیه خوانی وجود دارد؟

البته آمار دقیقی در این خصوص در دست نیست، ولی بنا بر اسناد موجود چندین مجموعه از مجالس تعزیه در موزه ها و کتابخانه های فرانسه، انگلیس، آلمان، ایتالیا و موزه مردم شناسی ایران موجود است که بیشترین آن به تعداد 1055 نسخه در موزه واتیکان موجود است.

در ایران نیز گنجینه گرانبهای نسخ تعزیه ایران را شفیق ارجمند <جناب آقای دکتر جابر عناصری> در اختیار دارند.

جنابعالی چه تعداد از این نسخه ها را در اختیار دارید؟

قریب به 300 مجلس شبیه خوانی را در اختیار دارم.

اگر ممکن است کاربرد تعدادی از دستگاه ها، آواز ها و گوشه های موسیقی اصیل ایرانی را در اجرای هنر شبیه خوانی بفرمایید.

هر موافق یا اولیای خوان بایستی آواز ها و موسیقی مخصوص به خود را بشناسد. امام خوان و شهادت خوان بیشتر مایه درآمدی را در آواز بیات ترک یا دستگاه هایی مانند، چهارگاه، نوا، ماهور و شور می آید.

جبرئیل در افشاری و عراق، عبدالله بن حسن در راک، اذان به کرد بیات و بسیاری موارد دیگر.

در شبیه خوانی قرار و قانونی حاکم است که اگر امام ترک بخواند، عباس هم باید در همان مایه جواب را با ترک بدهد و اگر دو نفر یا بیشتر هم خوانی دارند، باید با یکدیگر هم مایه باشند، از دستگاه خارج نشوند و میزان را رعایت کنند.

در یک کلام می توان گفت تعزیه ام الموسیقی است. اجراکنندگان تعزیه و به ویژه موافق خوان ها باید از افراد خوش صدا باشند. در گفت وگو با یکی از شبیه خوان های به نام و قدیمی، از صدای خوش یکی از خوانندگان معروف آواز ایرانی تعریف و تمجید کردم، او که صدایی خوش دوران جوانی مرحوم محمدتقی حیدری، ابوی بنده را بار ها شنیده بود، گفت صدای محمدتقی از آن خواننده مشهور بسیار زیباتر و دلنشین تر بود.

چه ابزار های موسیقی ای در تعزیه کاربرد دارد؟

آلات موسیقی مورد استفاده در شبیه خوانی عمدتا شامل شیپور، طبل، سنج، دهل ، کرنا و فی و... است که البته این ابزار متناسب با سنت های بومی مناطق مختلف، متفاوت است اما شیپور و طبل بیشترین کاربرد را دارد.

شبیه خوانی که هنر نمایشی است قطعا نزدیکی زیادی با تئاتر دارد. چه ویژگی های مشترک و چه وجوه تمایزی میان این دو هنر می توان یافت؟

شبیه خوانی وجه تشابهاتی با هنر تئاتر دارد. مانند اجرای زنده در برابر بیننده، وجود دیالو گ ها و مونولوگ های فراوان، اجرای حرکات نمایشی توسط بازیگر، وجود دکورهای ساده، متن نمایشنامه و تعزیه نامه و مواردی دیگر.

از دیگر ویژگی های نمایشی تعزیه، این است که بازیگر برای القای بیشتر مقصود خود از حرکات دست و صورت، به صورت نمایدن استفاده می کند. اما اگر از زوایه ای دیگر به تعزیه نگاه کنیم، درمی یابیم که این هنر فراتر از تئاتر است چرا که آمیخته ای از نمایش، شعر و ادبیات، موسیقی و دین و مذهب است.

تفاوت دیگر در این است که تماشاگر علی رغم اینکه فرجام نمایش را در تعزیه می داند، اما همواره و به دفعات اجرای این نمایش را تا انتها دنبال می کند.

در شبیه خوانی بیننده میان بازیگر و شخصیت مورد نظر تفاوت قائل است و در واقع فاصله گذاری را رعایت می کند. بار ها دیده ایم که در میان اجرا، شخصیت های مخالف در برابر کامیابی ها یا رنجی که بر یک شخصیت رفته است، واکنش نشان می دهند.

مثلاشمر بر شهادت حضرت امام حسین(ع) می گرید. شبیه خوانی به دلیل ویژگی های خاص موسیقایی، ادبی و هنری، هنرمندان خاص خود را می طلبد.

سال ها پیش قرار شد بنده به همراه تعدادی از بزرگان تعزیه از جمله سیدحسن خوش ضمیر، مرتضی سلیمانی، استادان شم فیاض، علی محمد حجازی، حسین نورایی و حسن ترابی که همگی به رحمت ایزدی پیوسته اند، مجلس شهادت حضرت مسلم را اجرا کنیم. نسخه کوتاه صیاد را به یکی از هنرمندان کشور دادند. ایشان مدتی با گروه تمرین کرد. وقتی گروه داوری رادیو و تلویزیون برای بازبینی آمدند، گفتند که ایشان را از ترکیب گروه خارج کنید زیرا خواندن و راه رفتن ایشان مناسب اجرای تعزیه نیست. در نهایت نسخه صیاد را به یکی از شبیه خوانان سپردند.

نقش کارگردان در اجرای شبیه خوانی بر عهده کیست؟

طبق شواهد تاریخی، در زمان صفویه و دوران قاجار، در مجالس تعزیه شخصی ملقب به معین البکاء یا ناظم البکاء، فهرست گردان بوده که در واقع نقش رهبری تعزیه را بر عهده داشته است. نقش هر یک از شبیه خوان ها را تعیین می کرده و در کارش شخصی آگاه و مسلط بوده است.

معین البکاء بایستی قبل از شروع هر مجلسی، لیست کاملی از وسایل و البسه مورد نیاز را به مسوول تدارکات (پارو یا بقچه کش) بدهد و وجود همه ابزار مورد نیاز را کنترل کند.

فهرست گردان بایستی بر متن تمامی نسخ تسلط کامل داشته باشد. معین البکاء در حالی که عبایی بر دوش و عرقچینی بر سر دارد، گرداگرد خیمه گاه می گردد و با فهرستی که در اختیار دارد، نوبت هر شبیه خوان را به او یادآور می شود.

چنانچه قسمتی از دیالوگ ها را فراموش کرد، سریعا به او گوشزد می کند و چگونگی اجرا و حرکات را به بازیگران می گوید.

ضمنا معین البکاء رابطی است میان نوازندگان آلات موسیقی و شبیه خوان ها. ایشان دستگاه های موسیقی مورد نیاز در هر قسمت شبیه خوانی را به هر دو طرف یادآور می شوند.

در اجرای تعزیه چه عوامل دیگری دخیل هستند.

برپا دارنده مجالس را بانی می گویند. علاوه بر معین البکاء در مجالس مختلف تعزیه، معمولاشهادت خوان، امام خوان، موافق خوان، مخالف خوان، زنانه خوان ، بچه خوان، تخت نشین، شیپورچی و طبال و بقچه کش یا پارو در اجرا ایفای نقش می کند.

یکی از ویژگی های هنر نمایشی شبیه خوانی لباس ها و انتخاب رنگ برای گر وه های مختلف بازیگر است. در این مورد هم توضیح دهید.

لباس های مورد استفاده در تعزیه شامل قبا، شلوار، شال کمر، چپیه، آگال، دوربند و شال غمامه، یشماق(پوشیه زنانه)، پیراهن، پاپوش (چکمه) و... است که این لباس ها متناسب با نوع پوشش در آن دوران طراحی شده است. اما انتخاب رنگ برای پوشش هر گروه شبیه خوان معنا و مفهوم خاص خود را دارد. رنگ قرمز و تند مزین به نقش و نگار مربوط به اشقیا و مخالف خوان هاست. از رنگ سیاه نیز برای پوشش زنانه خوان استفاده می شود. از رنگ سیاه در پوشش مخالف خوان ها زمانی که شقاوت آنها به حد اعلی می رسد استفاده می شود. (مثل ابن ملجم، منقذ و حرمله)

در پوشش مخالف خوان ها و به ویژه نقش اول مخالف بایستی مناسب رنگ در پوشش رعایت گردد. یعنی قبا، شال کمر، شلوار، دور خود و پر آن به رنگ قرمز باشد. برای موافق خوان ها از رنگ های سبز، سفید، قهوه ای، زرد، آبی و مشکی در پوشش قبا، شلوار و شال کمر استفاده می شود. رنگ لباس امام و علی اکبر سبز، قاسم سبز یا آبی، فرزندان زینب سفید یا آبی است. در پوشش حربن ریاحی از رنگ زرد استفاده می شود. حضرت عباس سبز و حضرت مسلم از پوشش حربن ریاحی از رنگ زرد استفاه می شود. انتخاب نوع پوشش متناسب با جایگاه و شخصیت هر نقش است. امام و خوان همواره قبا بر تن و عبا بر دوش و عمامه بر سر دارد.

شهادت خوان ها و نقش اول مخالف از زره و کلاهخود استفاده می کنند. ابن زیاد بایستی لباس مناسب فرمانداری با عمامه مشکلی یا زرد در برنماید.

تخت نشین ها از لباس های مرصع و تاج یا عمامه زر افشان استفاده می کنند و کمربند زرین بر کمر می بندند.

اما لباس زنانه خوان در تعزیه شامل پیراهن بلند، شلوار، چپیه مشکی و یشماق جهت پوشش صورت است.

لباس هند، همسر یزید باید زیبا باشد. پیراهن زرد با رنگ های دلپذیر و روسری زرین وجبه یا شنل زیبا در برکند.

وسایل و ابزار مورد استفاده در نمایش تعزیه هم منحصربه فرد است. معمولااز چه ابزاری استفاده می شود؟

اجرای تعزیه نیاز به صفحه آرایی خاصی ندارد و اغلب بدون هیچ صحنه از پیش تعیین شده ای می توان آن را اجرا کرد. از همین رو برخی از دست اندرکاران نمایش اروپا از جمله گروتوفسکی لهستانی، تعزیه را جلوه ای از تئاتر ساده و ناب می داند. دایره استفاده از وسایل، متناسب با موضوع نمایش تعزیه بسیار متنوع و گسترده است که بنده نمونه هایی از آنها را به عنوان مثال می آورم.

مهم ترین وسایل جنگی شمشیر، خنجر، سپر، تیر و کمان، گرز، زره، کلاهخود و پر، پرچم، بیرق است.

اما در اجرای هنر نمایشی شبیه خوانی به دلیل محدودیت های موجود، چنانچه به تقدس ماجرا آسیب نرسد استفاده از وسایلی به عنوان سبیل کاربرد فراوان دارد.

پرچم های سبز، سرخ و سیاه نماد اهل بیت، علم نماد درفش سپاه امام حسین(ع)، تشت آب به نشانه رود فرات، شاخه هایی از درخت بید یا کاج سمبل نخلستان و درخت، نیم تنه بلند و سفید یا کفنی، نشان از نزدیکی مرگ و شهادت، ریختن کاه بر سر به نشانه عزا و ماتم، اسب سفید و زیبا سمبل ذوالجناح، گهواره آغشته به خون، بیانگر به شهادت رسیدن کودک شیر خوار اباعبدالله بن الحسین.

در اجرای نمایش تعزیه چه آداب خاصی باید رعایت شود؟

در محل برگزار نمایش شبیه خانی، قبل از شروع، شیپورچی و طبال آهنگ و مارش های مختلفی را می نوازند و بدین ترتیب شروع تعزیه را اعلام می کنند.

سپس تعزیه خوان ها روی صحنه آمده و شروع به پیش خوانی می کنند. پیش خوانی با رباعی شروع می شود. آوازی در پی آن می آید و سپس نوحه خوانی اجرا می شود.

این پیش واقعه متناسب و مرتبط با تعزیه اصلی خوانده می شود و در واقع بیان خلاصه ای از تعزیه است.

بعد از آن شبیه خوانی یا تعزیه آغاز می شود البته در هر تعزیه گوشه های مختلفی نیز خوانده می شود. این گوشه ها شامل حوادثی است که در ارتباط با تعزیه اصلی است و در قالب یک نمایش فرعی تدوین شده و همراه تعزیه اجرا می شود.

از دیگر آداب تعزیه خوانی، رعایت ادب و احترام از سوی هر گروه موافق و مخالف خوان نسبت به ساحت مقدس ائمه اطهار(ع) در طول برگزاری نمایش است. هر دو گروه در مواجهه و رویارویی با امام در نهایت احترام بااو برخورد کرده و با ادب سخن می گویند.

در پایان مراسم شبیه خوانی نیز معین البکاء بر قاتلان سیدالشهدا لعن و نفرین فرستاده و عزاداری و سینه زنی در آن مصیبت توسط حاضران صورت می پذیرد.

نمایش شبیه خوانی بیشتر در چه مکان هایی اجرا می شود؟

اگر به گذشته های دور و به ویژه دوران قاجار بازگردیم، اجرای شبیه خوانی بیشتر در حیاط کاروانسراها، بازارها، میادین، فضای باز یا منازل شخصی اجرا می شد.

پس از آن این مجالس، به حسینیه ها و تکایا راه یافت و امروزه این مجالس بیشتر در فضای باز یا تکایا اجرا می شود.

به نظر می رسد، تکایا مکان های ویژه اجرای نمایش های شبیه خوانی است. تکایای مهم و معروف در کدام شهرها می باشند؟

با راه پیداکردن تعزیه به دربار ناصرالدین شاه قاجار با دستور وی و مباشرت در ستعلی خان معیرالممالک، عظیم ترین نمایشخانه اعصار ایران با گنجایش 20 هزار نفر که متاثر از معماری آلبرت هال لندن بود، با زیبایی چشم نواز و خیره کننده به نام <تکیه دولت> ساخته شد و بر اثر مخالفت هایی به تعزیه خوانی اختصاص یافت. تختگاه این تکیه منحصر و به شکل دایره ساخته شده بود.

به دنبال آن تکیه نائب السلطنه عضدالملک، صاحب دیوانی، اسماعیل، خلج ها، منوچهرخان، سپه سالار، سرچشمه، ولی خان، حاج رجبعلی تفرشی و تکایای دیگر در تهران ساخته شد.

بنا بر نقلی، در آغاز سلطنت ناصرالدین شاه 200 تا 300 سکان برای اجرای تعزیه اعم از تکیه و حسینیه و میدان وجود داشت که اکثر آنها در دوران افول تعزیه تخریب شد.

معماری این تکایا معمولااز ویژگی های خاصی برخوردار است. ساختار این مکان ها چگونه است؟

معماری و ترکیب ساختمان های تکیه بدین صورت است که محل اجرای نمایش در وسط به صورت سکوی بزرگی است به بلندی نیم متر و به اشکال مربع یا مستطیل. از دو طرف پله و راه شیبداری برای رفت و آمد شبیه خوان ها وجود دارد که به آن تختگاه یا خیمه گاه می گویند.

چهار طرف این خیمه گاه فضایی است به طول و عرض مناسب که محل رفت و آمد شبیه خوان ها و تاخت و تاز اسب ها و عبور کاروان است.

دور تا دور تکیه ها حجره هایی وجود دارد که محل نشستن تماشاگران است. در طبقه بالاطاق نما و غلام گردش هایی ساخته می شود که مخصوص زن هاست.

یکی از اتاق ها یا حجره ها که همکف است، به عنوان رخت کن یا لباس خانه استفاده می شود. تکیه حداقل دارای دو درب ورودی و خروجی است که راه به فضای پشت تکیه که محل نگهداری اسب ها و شترهاست، دارد.

در حال حاضر این سبک تکیه ها بیشتر در کدام مناطق دیده می شود؟

بیشتر در شهرهایی مانند قم، قزوین، تفرش، اصفهان و شهرهای اطراف آن و شیراز و مشهد می توان این سبک تکیه را دید. تکیه معاون الملک در کرمانشاه با وجود معماری زیبا و مثال زدنی فاقد تختگاه است.در تفرش و روستاهای اطراف تعداد زیادی تکیه وجود دارد که در سال های اخیر تعدادی از آنها به طرز زیبایی مرمت و بازسازی شده اند و معمولادر طول سال در تکایای معروف این شهر و به مناسبت های مختلف مراسم شبیه خوانی برپا می شود. تکیه قدیمی زاقرم تفرش نیز جزو آثار ملی به ثبت رسیده است.